ဝယ္ၿပီး ပစၥည္း ျပန္မလဲေပးပါ ဆိုတဲ့ ဆိုင္ေတြရဲ႕ ဇာတ္သိမ္းခန္းနဲ႔ အတုယူစရာ သင္ခန္းစာ

ဒီလိုမျိုး မြန်မာနိုင်ငံမှာပဲ လူပါး၀လို့ရမယ်။ အဲ့ဒီလို ဆိုင်းဘုတ်တွေရေးထားတဲ့ ဆိုင်တွေရဲ့ ဇာတ်သိမ်း မကြာခင်လာတော့ပါမယ်..

ဒီနေ့ ကျွန်တော် ဆိုင်တစ်ဆိုင်မှာ နွားနို့ထွက်ဝယ်တယ်။ နွားနို့ တစ်ပိဿာပေါ့။ ၅၀ သားနှစ်ထုပ် ပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဝယ်ပြီးတော့မှ သတိရတယ်။ ၂၅ သား နှစ်ထုပ်တွဲယူရင် ကောင်းမလားလို့။ ဒါနဲ့ အရောင်းကောင်တာက မိန်းကလေးကို ပြောတယ်။ ဈေးဝယ်သူတွေလည်း ရှင်းနေတာကိုး။

“ဟိုနှစ်ထုပ်နဲ့ ဒီတစ်ထုပ် အတူတူပဲဆိုတော့ လဲလိုက်မယ်နော်” “လဲလို့ မရဘူး” “အတူတူပဲ မဟုတ်လား” “ဟိုမှာ ရေးထားတယ်” သူပြတဲ့ စာကို ဖတ်ကြည့်တော့ “ဝယ်ပြီးပစ္စည်း ပြန်မလဲပေးပါ” တဲ့။

ဆိုင်ထဲကလည်းမထွက်ရသေးဘူး။ ပိုက်ဆံပေးပြီးရုံပဲ ရှိသေးတယ်။ အမျိုးအစားတူ၊ ဈေးနှုန်းတူကိုပဲ လဲတာ။ သူ့အနေနဲ့ အဆင်မပြေတာ ရှိချင်ရှိမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ Customer ရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို ဘာလို့ မဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရမှာလဲ။ ရောင်းသူနဲ့ ဝယ်သူ ဘယ်သူက အရေးပါလဲ။ မေးခွန်းတွေအများကြီး ပေါ်လာပါတယ်။

ဖတ်ဖူးတဲ့ တစ်ခါက အကြောင်းအရာတစ်ခုကို တင်ပြလိုတယ်။ သူရေးထားတဲ့အတိုင်း တင်ပြပါမယ်။

“ကျွန်တော်ငယ်ငယ်က ကျောင်းအားရက်တွေမှာ အဖေ့ကို ကူညီတဲ့အနေနဲ့ ဆိုင်ထိုင်ပေးရပါတယ်။ အဖေကလည်း ကျွန်တော့်ကို အလုပ်သင်အနေနဲ့ လုပ်ခပေးပါတယ်။ အဖေ့ဆိုင်က ပရိဘောဂတွေ ရောင်းတဲ့ဆိုင်ပါ။ တစ်ခါမှာ အမျိုးသမီးကြီးတစ်ယောက်ဟာ ဆိုင်ရှေ့မှာ သူ့ရဲ့ကားကို ရပ်ပြီး ဆိုဖာတစ်လုံးကို ကျွန်တော့်ကို ချစေတယ်။

ကျွန်တော်က ဆိုဖာကို ဆိုင်ထဲသွင်းလိုက်ပါတယ်။ “ဘာမှ မကြာသေးဘူး ပျက်ပြီ။ ဘောက်ချာတော့ မပါဘူး။ ပြင်ပေးလို့ရလား” “ရပါတယ်” အဖေက ဆိုဖာကုလားထိုင်ကို စစ်ဆေးပြီး “နက်ဖြန်လာယူပါ”လို့ မှာလိုက်တယ်။ အဖေက ပြင်ပေးတယ်။</p>

ကျွန်တော်က ကုလားထိုင်ကို ကြည့်လိုက်တော့ ကျွန်တော်တို့ မျက်နှာချင်းဆိုင် ဆိုင်ကဖြစ်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ “အဖေ။ ဟိုဘက်ဆိုင်က ကုလားထိုင်ပဲ” “ဟုတ်တယ်လေ။ ငါသိပါတယ် “ဒါဆို အဖေဘာလို့ ပြင်ပေးတာလဲ” “ငါက ဒါလောက်တော့ ပြင်တတ်တာကိုး” “အဖေအမျိုးသမီးကြီးကို ပိုက်ဆံတောင်းဦးမှာလား” “မတောင်းပါဘူး။ သူဝယ်သွားတာတစ်နှစ်တောင် မပြည့်သေးဘူး ပြောတယ်။ ဒီမှာကြည့်။ အသစ်ကြီး။ တစ်ခုခုကြောင့် ဒီလို ပျက်သွားတာ”

အဖေက စိတ်ရှည်လက်ရှည် ပြင်ပေးလိုက်တယ်။ နောက်တစ်နေ့မှာအမျိုးသမီးကြီးက သူ့ခုံသူ လာယူသွားတယ်။ တစ်ပတ်လောက်ကြာတော့ အမျိုးသမီးကြီး ပြန်လာတယ်။ “ဆောရီးပဲ။ ကျွန်မ ဆိုင်မှားပြီး ပြင်ခိုင်းလိုက်တာ။ တကယ်တော့ကျွန်မ မသိလိုက်ဘူး။ ကျွန်မယောက်ျား ခရီးက ပြန်ရောက်တော့ သူပြောပြမှ သိတယ်။ သူက ကျွန်မကို အပြစ်တင်တယ်” အဖေက ပြုံးနေတယ်။

“ရှင် ဆိုင်မှားနေတာကိုသိမှာပေါ့” “သိပါတယ်။ အောက်ဘက်မှာ ဆိုင်တံဆိပ် ပါတာပဲ” “ကဲပါ။ ကျွန်မဘယ်လောက် ပေးရမလဲ” “မလိုပါဘူး” “ဘာဖြစ်လို့လဲ” “အသေးအမွှားတွေပဲလေ။ ဒီလိုပြင်ပေးဖို့ ကျွန်တော်တို့ ပရိဘောဂသမားတွေမှာ တာဝန်ရှိပါတယ်။ နောက်ပြီး ခင်ဗျားအနေနဲ့လည်း ဒီခုံကို ဟိုသယ်ဒီသယ်လုပ်ရတာ အဆင်မှ မပြေတာပဲ”

အဖေပြောတော့ အမျိုးသမီးသဘောပေါက်ပြီး ပြန်သွားတယ်။ နှစ်တွေကြာသွားတော့ ကျွန်တော်လည်း အဆောင်ကို ပြောင်းနေခဲ့တယ်။ ကျောင်းကဘွဲ့ရပြီး အိမ်ကိုပြန်ရောက်တော့ ကျွန်တော် ကိုယ်ပိုင်အလုပ်ကို မလုပ်မီ အဖေ့ဆိုင်မှာ ထိုင်ပေးပါတယ်။ တစ်ရက်မှာ သူရဲ့ဆိုဖာခုံကို ဆိုင်မှားပြင်ခိုင်းတဲ့ အမျိုးသမီးသမီးကြီးရောက်လာတယ်။ အဖေ့ကို ပြုံးပြီး နှုတ်ဆက်တယ်။ သူတစ်ယောက်ထဲ မဟုတ်ဘူး။ နောက်မှာ လူအချို့လည်း ပါလာတယ်။

“ဒါက ကျွန်မမြေးတွေ။ သူတို့ မင်္ဂလာဆောင်ပြီး အိမ်သစ်အတွက် ပရိဘောဂလိုချင်လို့ပါ” သူတို့ ကက်တလောက်တွေကို ကြည့်ပြီး ပစ္စည်းတွေ မှာသွားတယ်။ သူတို့ပြန်သွားတော့ အဖေ့ကို မေးတယ်။ “မိတ်ဆွေတွေ ဖြစ်သွားလား” “ဟုတ်တယ်။ ဒီအမျိုးသမီးကြီးက လူမှုကွန်ရက်မှာ အရေးပါတဲ့ တစ်ယောက်ပဲ။ သူက ဖောက်သည်တွေ အများကြီး ရှာပေးတယ်” “အဖေ့ ပစ္စည်းတွေလည်း ကောင်းတာကိုး” “ပစ္စည်းကောင်းရုံနဲ့ မရဘူးသား။ စိတ်ထားလည်း ကောင်းရတယ်။ တို့ဈေးရောင်းတယ်ဆိုတာ အခြားသူတွေကို ကူညီနေတာပဲမဟုတ်လား “

အဖေ့ဟာ ကျွန်တော့်ရဲ့ ကျေးဇူးရှင် ဆရာအစစ်အမှန် ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီနေ့မှာ ကျွန်တော်ဟာ သန်းကြွယ်သူဌေးကြီး ဖြစ်နေပါပြီ။ ပိုက်ဆံရှိတာထက် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာ ပျော်ရွှင်မှုတွေနဲ့ နေတတ်ဖို့ အဖေသင်ပေးတာပါပဲ

ကျွန်တော်တို့ ကမ္ဘာကြီးမှာ တစ်နေရာနဲ့တစ်နေရာ၊ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် နီးကပ်လာပါပြီ။ နယ်စည်းမခြားဆိုတာ တကယ့်ကို ဖြစ်လာပြီပဲ။ ဒါကို Globalization လို့ ခေါ်ကြတယ်။ ကမ္ဘာလုံးခြုံ ဖြစ်ထွန်းမှုပေါ့။ တစ်နေရာက လိုတဲ့ပစ္စည်းကို နောက်တစ်နေရာက ပို့ဆောင်ရောင်းဝယ်တာပါပဲ။ အဓိကကတော့ ဈေးကွက်ပေါ့။

၂၁ ရာစု ဈေးကွက်ဆိုတာ အကောင်းဆုံးကို လိုချင်တဲ့ ဈေးကွက်ပါပဲ။ လူတွေဟာ ပစ္စည်းကောင်းကို သုံးချင်တယ်။ ရွေးချယ်ခွင့်ကို ရချင်တယ်။ မိမိကိုလေးစားတဲ့ သူတွေနဲ့သာ ဆက်ဆံလိုတယ်။ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်လောက်က ထိုင်းမှာ စီးပွားရေးပြုပြင်ရေးတွေ လုပ်တယ်။

ထိုင်းအစိုးရက နိုင်ငံတကာကလူတွေကို ဖိတ်ခေါပြီး ထိုင်းမှာ ဆိုင်တွေဖွင့်ဖို့ အားပေးအားမြှောက် ပြုတယ်။ ကုန်တိုက်ကြီးတွေ နေ့ချင်းညချင်း ပေါ်လာပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်နှစ်မပြည့်မီ အနောက်တိုင်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေက ပြန်ထွက်ဖို့ ပြင်ဆင်ကြတယ်။ ဒီတော့ ထိုင်းတာဝန်ရှိသူတွေက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေကို မေးတယ်။

“ဘာလို့ ထွက်မှာလဲ” “ဝန်ထမ်းတွေပါပဲ။ သူတို့နဲ့ အလုပ်လုပ်ရတာ အဆင်မပြေဘူး” “ဝန်ထမ်းတွေကို ခိုင်းလေဗျာ” “ခိုင်းပါတယ်။ သူတို့ဟာ စကား စုပြောတယ်။ ဖောက်သည်သည်တွေလာရင်လည်း ချေချေငံငံ မဆက်ဆံဘူး” “ဘယ်လိုမျိုးလဲ” “ပစ္စည်းတစ်ခုပြခိုင်းရင် ဈေးကြီးတယ်နော်၊ ဝယ်နိုင်လို့လား ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ ဆက်ဆံတယ်” “သူတို့ကို သဘော‌ပေါက်အောင် ပြောလို့မရဘူးလား”

“မရဘူး။ တစ်ခါတစ်ခါ သူတို့အချင်းချင်း စကားပြောနေတယ်။ ဖောက်သည်တွေကိုလည်း ပြန်ငြင်းတာ ရှိတယ်” “သူတို့က ရှင်းပြတာ နေမှာပေါ့” “ဟုတ်မှာပါ။ ဒါပေမဲ့ဖောက်သည်က ဘာမှမသိဘူးဆိုတာ မလုပ်ရဘူးလေ။ Customer is always right ဆိုတဲ့စကား ရှိတယ်” “ဖောက်သည်က မှားနေရင်ကော” “မှားတာတွေ ရှိမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ ဈေးရောင်းတဲ့သူတွေက ဒါကို ထောက်ပြစရာ မလိုဘူးလေ။ သူ့တာဝန်က ဝန်ဆောင်မှုပေးဖို့ပဲ”

“ခင်ဗျားပြောတာ တော်တော်ကောင်းတာပဲ။ ခင်ဗျားတို့ ဘာလုပ်ပေးလို့ရလဲ” “အင်း၊ ကျွန်တော်တို့ သူတို့ကို တစ်လနှစ်လလောက် သင်တန်းပေးဖို့ လိုတယ်” “အဲဒီအချိန်မှာ ကုန်တိုက်ကို ဘာလုပ်ရမှာလဲ” “ပိတ်ထားလိုက်ပေါ့” “ခင်ဗျာ” “တစ်သက်လုံး အဆင်ပြေမဲ့ကိစ္စ တစ်လနှစ်လလောက်တော့ ရင်းနှီးရမှာပေါ့”

အဲဒီနောက်တော့ ထိုင်းကုန်တိုက်တွေဟာ ကမ္ဘာ့အဆင့် မှီလာတယ်။ နောက်ပြီးစားသောက်ဆိုင်က ဝန်ထမ်းတွေကိုလည်း သင်တန်းတွေပေးတယ်။ အချို့ ကို နိုင်ငံခြားလွှတ် သင်တန်းတွေတက်ခိုင်းတယ်။ ဆက်ဆံရေးတွေကောင်းပြီး ဂရုစိုက်မှုတွေနဲ့ စာသုံးသူတွေကို အဆင်ပြေအောင် လုပ်ဖို့ဆိုတာတွေကို သင်တန်းတွေမှာ သင်ပေးတယ်။ မန်နေဂျာသင်တန်းတွေ၊ စီအီးအိုသင်တန်းတွေတောင် ရှိပါတယ်။ ဒါတွေက အင်မတန် အရေးကြီးတယ်။ ဘာကြောင့် ဒါတွေ လိုအပ်လဲ။ စောစောက ကျွန်တော်ပြောသလို Globalization ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ဆီ ရောက်လာနေပြီ။ ငွေအား၊ လူအားနဲ့ ဝင်လာတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ကျွန်တော်တို့ ပြိုင်ရမှာပဲ။ ဒီအတိုင်း ဆက်နေရင်တော့ မြန်မာတွေဟာ အလုပ်သမားတွေပဲ ဖြစ်လာမှာပေါ့။

ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေ၊ ဓာတ်ဆီဆိုင်လုပ်ငန်းတွေမှာ အစိုးရက သူတို့ဝင်မတိုးနိုင်အောင် ကာကွယ်ထားတာတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရေရှည်မှာ သူတို့ကို ဖွင့်ပေးရမှာပဲ။ ဒီအခါ ခက်ခဲတဲ့ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေကို တွေ့ရမှာပါပဲ။ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို မလွဲမသွေ လမ်းဖွင့်ပေးရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒီတော့အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် မိမိကိုယ်ကိုယ် မိမိတို့ ပြင်ဆင်ထားကြဖို့ လိုတယ်။

နိုင်ငံခြားမှာ မိမိမကြိုက်ရင် ဝယ်ပြီးပစ္စည်းတွေကို တစ်ပတ်အတွင်း ပြန်လဲလို့ ရတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ဆိုင်ထဲကနေ မထွက်ရသေးတာတောင် လဲလို့မရဘူး။ “ဝယ်ပြီးပစ္စည်း မလဲပေးပါ။ ကျန်ရှိပစ္စည်း တာဝန်မယူ” ဆိုတာတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်ကို တိုးဖို့မလွယ်လှကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

ဒေါက်တာခင်မောင်ညို