လူတိုင်းက ချမ်းသာချင်ကြပါတယ်။ ကြိုးလည်းကြိုးစားကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူတော်တော်များများကို မေးကြည့်လိုက်ရင် ငါတစ်နေ့ချမ်းသာရမယ်လို့ပဲ ဖြေကြတယ်။ တိကျတဲ့ အဖြေတစ်ခုကိုမရဘူး။ တစ်နေ့ကြရင်ဆိုတော့ နောင်(5)နှစ် (10)နှစ်လဲ မသေချာပါဘူး။ ဒီလိုပဲ ကြိုးစားရင်းနဲ့အချိန်တွေကုန်သွားမှာပါပဲ။ ကိုယ်ကတကယ်အောင်မြင်ကြီးပွားချမ်းသာချင်ရင်တော့ တိကျတဲ့အဖြေတစ်ခုရှိဖို့ လိုပါတယ်။
၁။ ကိုယ်က ငွေပမာဏဘယ်လောက်ထိ ပိုင်ဆိုင်ချင်တာလဲ ဆိုတာသိရပါမယ်။
၂။ အဲ့ဒီငွေပမာဏကို ဘယ်အချိန်မှာပိုင်ဆိုင်ချင်တာလဲဆိုတာ သိရပါတယ်။
၃။ ကိုယ်လိုချင်တဲ့ငွေပဏနဲ့ အချိန်အတိုင်းအတာကို စာအုပ်ထဲမှာချရေးရပါမယ်။
၄။ ကိုယ်လိုချင်တဲ့ပမာဏနဲ့ အချိန်ကိုတွက်ပြီး ပထမနှစ်မှာဘယ်လောက်၊ ဒုတိယနှစ်မှာဘယ်လောက်ဆိုပြီး နှစ်အလိုက်ပြန်ခွဲရေးပါ။
၅။ (၁)နှစ်မှာဘယ်လောက်ရှာရမယ်ဆိုတာကို သိပြီဆိုတာနဲ့ ကိုယ်လက်ရှိအလုပ်နဲ့ဝင်ငွေက ထိုပမာဏကိုမရနိုင်ဘူးဆိုရင် ကိုယ်ကနောက်ထက် ထိုပမာဏကိုရနိုင်မဲ့အလုပ် ဝင်ငွေတွေကိုထပ်ပြီး ဖန်တီးရပါမယ်။
ဒါကြောင့် (၅)နှစ်အတွင်းမှာ အောင်မြင်ချမ်းသာချင်တယ်ဆိုရင် ကိုယ်လိုချင်တဲ့ငွေပမာဏနဲ့အချိန်ကို (၁)နှစ်စီ ခွဲချမ်းစိတ်ဖြာပြီး ချရေးပါ။
(၁)နှစ်မှာ ဘယ်လောက်ဝင်ငွေရှာရမယ်ဆိုတာကို သိတာနဲ့ လက်ရှိ(၁)လဝင်ငွေကမမှီဘူးဆိုရင် နောက်ထက်အလုပ်ပြောင်းဖို့နဲ့ အပိုဝင်ငွေရဖို့ကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့နဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချရပါမယ်။မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတာမရှိပါဘူး။ တကယ်လုပ်ရင် တကယ်ဖြစ်ပါတယ်။
ပိုက်ဆံစုနည်းလေးတွေ ပြောပြပေးပါမယ်။ပိုက်ဆံသုံးခြင်း နည်းလမ်း အသွယ်သွယ်ဆို ပိုမှန်ပါလိမ့်မယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပိုက်ဆံက စုရတာခက်တာ သုံးတာကျတော့ လျှပ်တပြက်အတွင်းမှာပင်ကုန်သွားတက်တယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ပိုက်ဆံကိုတော့ မစုဘဲနေလို့မရပါဘူး။ သာရေး နာရေး ဘဝနောင်ရေးအတွက် မျှော်ကိုးပြီး စုထားရမှာပါ။ အခုဆိုရင်တော့ သာရေးထက် ကျန်းမာရေးအတွက် မဖြစ်မနေစုထားရတော့မှာပါ။ ယနေ့ခေတ်ကြီးမှာ မတ်တပ်စာကိုပဲ ရှာနိုင်ဖွေနိုင်ကြပါတယ်။ တုံးလုံးလှဲပြီးနေရမယ့်အခါ ဆေးကုဖို့ ငွေကို မရှာနိုင်ကြသေးပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဝင်ငွေ အနည်းအများကနေပဲ အသက်ဆက်ဖို့ ငွေစုကို စုရမှာပါ။ ဘယ်လိုတွေစုကြမလဲ ။
တစ်ချို့ကျတော့ ငွေဝင်စရာမြင်နေရင် ကိုယ့်မှာရှိတဲ့ ပိုက်ဆံကို ကြိုသုံးလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ မကောင်းသော နည်းလမ်းလို့ဆိုချင်ပါတယ်။ တကယ်တမ်း ရမယ့်ငွေဝင်လာတဲ့အခါလည်း ထပ်သုံးမိတက်ကြပါတယ်။ အဲတော့ ကိုယ့်မှာရှိတဲ့ ငွေလည်းကုန် ဝင်လာတဲ့ ငွေလည်း ထပ်ကုန်ဖြစ်တက်ပါတယ်။ တစ်နှစ်အတွင်း ပိုက်ဆံ များများစားစား စုမိစေမယ့် နည်းလမ်းတွေနဲ့ ငွေစုလို့ရမယ့်နည်းလေးတွေ ပြောပြပေးလိုက်ပါတယ်။
တစ်ဆင့်ချင်းစုနည်း…
အခု ဒီနည်းလမ်းကတော့ သီတင်းပတ်တစ်ပတ်ချင်းစီ ပိုက်ဆံစုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နှစ်ကို သီတင်းပတ် ၅၂ ပတ်ရှိတော့ ၅၂ ခါ စုရမှာပေါ့။ ပထမဆုံး စစုတဲ့အပတ်မှာ ၅၀၀ ဒါမှမဟုတ် ၁၀၀၀ နဲ့ စတင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ပတ်ထက်တစ်ပတ် ဆတိုးစုသွားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ပထမဆုံး အပတ်မှာ ၁၀၀၀ စုရင် နောက်တစ်ပတ် ၂၀၀၀၊ နောက်တစ်ပတ်ကျ ၃၀၀၀ …..အစရှိသလို ဆတိုး တိုးသွားရမှာပါ။ တစ်နှစ်ကုန်တာနဲ့ ၁၃၇၈၀၀၀ စုမိမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်းကတော့ ပိုက်ဆံမသုံးဘဲ ပုံမှန်စုသွားမှ အဆင်ပြေမှာပါ။ တကယ်လို့ အပတ်တိုင်း ပိုက်ဆံမစုနိုင်ဘူးဆိုရင်လည်း စုမယ့်ပိုက်ဆံ ပမာဏကို တိုးပြီးလတိုင်း စုသွားတာမျိုး လုပ်နိုင်ပါတယ်။
သုံးတဲ့ပိုက်ဆံရဲ့ ရာခိုင်နှုန်းအလိုက် ပြန်စုတာ
ဒီနည်းလမ်းကတော့ ပိုက်ဆံ စုမိစေရုံတင်မကဘဲ ကိုယ့်ရဲ့အသုံးစရိတ် ဘယ်လောက်ရှိလဲဆိုတဲ့အချက်ကိုပါ တိတိကျကျ သိစေနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတော့ ကိုယ်ဝယ်ယူမယ့်ပစ္စည်းတစ်ခုခု ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်စားမယ့် စားစရာတစ်ခုခုရဲ့ ၁၀ ပုံ၊ ၁ ပုံ(၁၀ ရာခိုင်နှုန်း)ကို စုထားဖို့ပါပဲ။ ဥပမာ ၃၀၀၀၀ တန် လက်ဆွဲအိတ်တစ်လုံး ဝယ်ပြီဆိုတာနဲ့ ၃၀၀၀၀ ရဲ့ ၁၀ ပုံ၊ ၁ ပုံဖြစ်တဲ့ ငွေ ၃၀၀၀ စုဖို့ပါပဲ။
အဲဒီနည်းလမ်းအရ တစ်လကို တစ်သိန်း သုံးတယ်ဆိုရင် တစ်နှစ်ကို ၁၂၀၀၀၀ စုမိမှာပါ။ တကယ်လို့ စုမိတဲ့ငွေကနည်းတယ်လို့ ထင်ရင်တော့ ပိုက်ဆံစုတဲ့ ရာခိုင်နှုန်းကို ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတာမျိုး လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ ၃၀၀၀၀ တန် လက်ဆွဲအိတ် ဝယ်မယ်ဆိုရင် ၆၀၀၀(၂၀ ရာခိုင်နှုန်း)၊ ၉၀၀၀(၃၀ ရာခိုင်နှုန်း) စုနိုင်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင်တော့ ပိုက်ဆံ ပိုစုမိမှာပါ။ Credit Card ရှိသူတွေကတော့ ဘဏ်နဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီးသုံးတဲ့ပိုက်ဆံရဲ့ရာခိုင်နှုန်းကို အလွယ်တကူ စုနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကတော့ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာပဲ ပိုတွယ်ကျယ်သေးတဲ့ ပုံစံတစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။
မကောင်းတဲ့အကျင့်အလိုက် ပိုက်ဆံစုမယ်
ခေါင်းစဉ်ဖတ်လိုက်ရင် နည်းနည်းရှုပ်သွားနိုင်ပါတယ်။ တကယ်တော့ မကောင်းတဲ့အကျင့် များလေလေ ပိုက်ဆံစုမိလေလေ ဖြစ်အောင် (ကိုယ့်စိတ်ကိုယ်ထိန်း) လုပ်တဲ့နည်းလမ်းပါပဲ။ တကယ်လို့ သင်က အလုပ်အမြဲနောက်ကျတတ်တယ်၊ ဒါမှမဟုတ် အိပ်ယာထတာ အမြဲနောက်ကျတယ်ဆိုရင် အဲဒီဖြစ်ရပ် တစ်ခုချင်းစီအတွက် ပိုက်ဆံစုရမှာပါ။
တစ်ခါ အိပ်ယာထနောက်ကျရင် ၁၀၀၀ ဒါမှမဟုတ် ၂၀၀၀၊ ၃၀၀၀ စုရမှာပါ။ စစချင်းမှာ ပိုက်ဆံနည်းနည်းနဲ့ စစုလို့ ရပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ စုတဲ့ပိုက်ဆံပမာဏကို မလျှော့မိဖို့တော့ လိုပါတယ်။ အခုနည်းလမ်းအရ မကောင်းတဲ့အကျင့်တွေကို သတိပြုမိပြီးသား ဖြစ်သွားသလို မကောင်းတဲ့ အကျင့်တွေ မပြင်နိုင်သေးခင် ပိုက်ဆံစုမိပြီးသားလည်း ဖြစ်သွားမှာပါ။ အလုပ်နောက်ကျတိုင်း ပိုက်ဆံ ၁၀၀၀ စုမယ်ဆိုရင် တစ်နှစ်အတွင်း အလုပ်နောက်ကျတဲ့အကြိမ် (၅၀)ရှိမယ်ဆိုရင် ၅၀၀၀၀ စုမိပြီးသား ဖြစ်သွားမှာပါ.
လူတိုင်းပိုက်ဆံ စုချင်ကြပါတယ်။ လက်တွေ့ဖြစ်လာဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ တော်တော်များများက ပစ္စည်း အသစ်အဆန်းလေးတွေ ဒီဇိုင်းအသစ်အဆန်းလေးတွေ ပေါ်ပြီဆိုရင် အပြိုင်အဆိုင်ဝယ်ချင်ကြတာ သဘာဝပါ။ ပိုက်ဆံ စုမယ်စုမယ်ဆိုတာလည်း အပြောပဲရှိလက်တွေ့က အကောင်အထည် ဖော်ဖို့ ခဲယဉ်းတက်ပါတယ်။ နောက်ဖော်ပြပေးမယ့်နည်းလမ်းကတော့ ဈေးဝယ်တာကနေ စုမိမယ့်နည်းလေးတွေပါပဲ။
နည်းလမ်း (၁)
အရာအားလုံးကို ရေးချပါ။ သင်ဈေးဆိုင်မသွားခင်မှာ သင်လိုအပ်တဲ့ အရာတွေအားလုံးကို စာရင်းချရေးပါ။ ဈေးဆိုင် မသွားခင်ဝဝလင်လင် အစားစားသွားပါ။ ဗိုက်ဆာနေတဲ့ အချိန်မှာမုန့်တွေကို ပိုဝယ်တတ်လို့ပါ။
နည်းလမ်း (၂)
မိမိကိုယ်တိုင်ပြုလုပ်ပါ။ ဈေးကြီးကြီး ကော်ဖီတွေမုန့်တွေကို ဆိုင်မှာဝယ်စားမယ့်အစား ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ဖန်တီးကြည့်ပါ။ ဒါကလည်း အဆင်ပြေစေမယ့်နည်းလမ်းလို့ထင်ပါတယ်။ ပျင်းတက်တဲ့သူတွေ အတွက်တော့ အသုံးမဝင်လောက်ပါဘူးနော်။ ဒါပေမယ့်မယ့် သင်ကိုယ်တိုင်စမ်းကြည့်ပါဦး။
နည်းလမ်း (၃)
ငွေသားအသုံးပြုပါ။ ATM Card တွေဆောင်သွားမယ့်အစား ငွေသားကို လိုအပ်သလောက်ပဲ ထည့်သွားပါ။
နည်းလမ်း (၄)
မကြာခဏညစာအပြင်ထွက်စားခြင်းကို ရပ်တန့်လိုက်ပါ။ ရုံးကပြန်တိုင်း ညစာ အပြင်ထွက်စားခြင်းဟာ ကုန်ကျစရိတ်အင်မတန်များစေပါတယ်။ တစ်လမှာ လစာထုတ်တဲ့ရက် တစ်ရက်လောက်သာ အပြင်ထွက်စားခြင်း ပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။
နည်းလမ်း (၅)
နေ့လည်စာ ထမင်းဘူးထည့်ပါ။ နေ့လည်စာကို နေ့တိုင်းအပြင်ဝယ်စားခြင်းဟာ သင့်ကို ကုန်ကျစရိတ် များစေပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်နေ့လည်စာ ထမင်းဘူးထည့် သွားသင့်ပါတယ်။
နည်းလမ်း (၆)
သုံးရက်တာ စည်းကမ်းကို လိုက်နာပါ။ တစ်ခုခုဝယ်ချင်စိတ် ပေါက်လာရင် ပစ္စည်းမဝယ်ခင် သုံးရက်လောက်စောင့်ပါ။ သုံးရက်ကြာသွားတာတောင်မှ ဝယ်ချင်သေးတယ်ဆိုရင်တော့ ဝယ်လိုက်ပါ။ စိတ်ရှည်ရပါမယ်နော်။
နည်းလမ်း (၇)
ပိုက်ဆံစုရတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ထားရှိပါ။ ကားဝယ်ဖို့အိမ်ဝယ်ဖို့ အစရှိသဖြင့် ရည်မှန်းချက် တစ်ခုခုထားရှိပါ။ ရည်မှန်းထားတဲ့ ပစ္စည်းလေးကိုဝယ်နိုင်တဲ့နေ့မှာ အပျော်ရွှင်ဆုံး ဖြစ်မှာပါ။ ဒီအချက်လေးကို လိုက်နာပြီး ပိုက်ဆံလေးတွေကို များများစုနိုင်ပါစေ။
လိုအပ်မည့် အရာများအတွက်ဝယ်၊ မလိုအပ်မည့်အရာများအတွက်စု
လိုအပ်မည့်အရာများ ကိုဆိုလိုသည်မှာ မဖြစ်မနေ ကုန်ကျမည့်အရာများကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်တယ်။ ဥပမာ ဝန်ထမ်းတစ်ယောက်ဆိုပါစို့၊ သူ့အတွက် ပုံမှန်ကုန်ကျမည့်အရာ တွေက တော့ စားစရိတ်၊ အိမ်ငှားစရိတ်၊ ရေးခ၊ မီးခ၊ သွားလာရေးအတွက် ကားခ (ယာဉ်ခ) နဲ့ ဆက်သွယ်ရေး ကုန်ကျစရိတ်(ဖုန်းခ၊အင်တာနက်ခ)တွေဖြစ်တယ်။ ဒီတော့ မိမိရတဲ့ လစာထဲမှ ထိုအသုံးစရိတ်ကိုတော့ မဖြစ်မနေသုံးရမှာဖြစ်လို့ ကျန်တဲ့ အပိုအလျှံကို တော့ အိတ်ထဲ စုမိဖို့လိုပါမယ်။ အပိုအလျှံငွေတွေကို မလိုအပ်တဲ့အရာ၊ မဝယ်ဘဲ နေလိုရတဲ့ ပစ္စည်းများ အတွက် မသုံးလိုက်မိဖို့လိုပါမယ်။ အရေးပေါ် ငွေလိုနေသည့် အချိန်များမှအပ မလိုအပ်တဲ့အရာတွေအတွက် ငွေ အကုန်မခံပါနဲ့။
၂၀ ရာခိုင်နှုန်း စည်းမျဉ်း
ဆရာတွေသင်ပေးခဲ့တဲ့ နည်းလေးကိုမျှဝေချင်ပါတယ်။ အဲ့တာက ဝင်ငွေ (၁၀၀)ကျပ် ရှိရင် ထို ဝင်ငွေ အကုန်လုံးကို မသုံးမိဖို့လိုပြီး ၂၀% (၂၀)ကျပ် ကိုတော့ မိမိထံတွင် ချန်ထားဖို့လိုပါမယ်။ ငွေစုဖို့အခက်အခဲဖြစ်နေသူများမှာတွေ့ရတဲ့အလေ့အထကတော့ ဝင်ငွေ နဲ့ထွက်ငွေ မမျှခြင်း ပြဿနာဖြစ်တယ်။ ဥပမာ ငွေကျပ် (၁၀၀၀) ဝင်လျှင် ထိုပမာဏထက် ကျော်လွန်သုံးစွဲခြင်းမှ ရပ်တန့်ဖို့လို
တယ်။ မဟုတ်ပါက မိမိဝင်ငွေထက် ပိုသုံးမိရင် အကြွေး တင်ဖို့ကိန်းဆိုက်ပါမယ်။ ဒါကြောင့် အနည်းဆုံး ၂၀% ကိုတော့ ချန်ထား ဖို့မမေ့ပါနဲ့။ ဖြစ်နိုင်ပါက မိမိရဲ့ တစ်နေ့တာပုံမှန်အသုံးစရိတ်ထက်ကျော်လွန် သုံးစွဲခြင်း မှဆောင် ကျဉ်ဖို့လိုပါမယ်။ ဒီလိုနည်းနဲ့ကျင့်သုံး ပါက လုံးဝပိုက်ဆံ ကျန်နေနိုင်မှာဖြစ်တယ်။
ငွေသုံးစွဲနိုင်သူတွေနဲ့ အပြိုင်မလိုက်ပါနဲ့
ခေတ်ကာလ အရ နာမည်ကြီး အမှတ်တံဆိပ်တွေ၊ ကုန်ပစ္စည်းအသစ်တွေ၊ ဈေးကြီးပေး ဝယ်ရတဲ့ပစ္စည်းတွေ အပြိုင်အ ဆိုင်ဝယ်နေကြတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ငွေကြေး ပြည့်စုံတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်း အတွက် ဈေးကြီး အမှတ်တံဆိပ်တွေ အသစ်ထွက်လာတိုင်း လက်မနှေးပဲ ဝယ်နိုင်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် အလည်အလတ် နဲ့အောက်ခြေလူတန်းစား များအတွက် ထိုသို့သော ပစ္စည်းတွေကို ဝယ်ဖို့ အချေးအငှားလုပ်ကြရ၊ ပိုက်ဆံကြိုစု ထားရနဲ့ လိုအပ်တဲ့အသုံးစရိတ်ထက် လိုချင်တဲ့အသုံးစရိတ်က ပိုနေရာ ယူထား တာကိုတွေ့နိုင်ပါ တယ်။ ဈေးကြီးသုံးနိုင်မှ လူရာဝင်မယ်၊ လူအထင်ကြီးမယ် လို့ မထင်သင့်ပါ။ တကယ်တော့ မိမိရဲ့အခြေအနေကို နားလည်ပြီး ထိုဈေးကြီး တဲ့ပစ္စည်းတွေအပေါ်မှာ အထင်ကြီးခံရဖို့အတွက်တစ်ခုနဲ့ ပိုက်ဆံကိုပုံအောမသုံး သင့်ပါဘူး။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို တင်းတိမ်ရောင့်ရဲဖို့ လိုပါမယ်။ အတတ်နိုင်ဆုံး အကြွေး မထားဖို့လိုအပ်ပါမယ်။
ဝင်ငွေထွက်ငွေ စာရင်း ကျင့်သုံးပါ။
ပိုက်ဆံစုဖို့ အခက်အခဲဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းအရင်းတစ်ခုကတော့ မိမိရဲ့ ဝင်ငွေ ထွက်ငွေ စာရင်းကိုလုပ်ဖို့မေ့တတ်ကြခြင်းပဲဖြစ်တယ်။ ထိုသို့သော စားရင်လုပ်တတ်တဲ့ အကျင့် လုပ်ထားပါက တစ်နေ့တာ ဘယ်လောက်ကုန်ကျသွားလဲ ဘယ်လောက် ထပ်သုံးသင့် ထပ်လျှော့သင့် သလဲဆို တာကို သိပြီး အထိန်းအကွပ် ဖြင့်လုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်။ များသောအားဖြင့် လူအတော်များများက မိမိတို့ သုံးနေကျ ငွေပမာဏကို အကြမ်း ပြင်းသိထားပေမယ့် တစ်ချို့သော ရက်တွေ၊ လတွေမှာ ပုံမှန်ထက် အသုံး ပိုသွားနိုင်တယ်
ဒါကြောင့် ငွေအဝင်အထွက်စာရင်းကို စာရင်းပြုစုထားခြင်းဖြင့် မိမိအနေနဲ့ လာမယ့် ရက်တွေ၊လတွေမှာ ငွေကို ဆင်ဆင်ခြင်ခြင် သုံးစွဲနိုင်ပါမယ်။ ဒါ့အပြင်မိမိအနေနဲ့ ဈေးဝယ်တိုင်း အသုံးစရိတ်စာရင်းကို ကြိုတင်ဆွဲထားခြင်းဖြင့် မည့်မျှသာသုံးမည် မည်မျှသာ ဝယ်ခြမ်းမည့်စတဲ့ အချိန်အဆ လေးနဲ့ ကျင့်သားရစေမှာဖြစ်တယ်။
လက်မဖွာပါနဲ့။
ငွေမစုဖြစ်တဲ့ အကြောင်းအရင်းရဲ့ နောက်ကွယ်မှာတော့ အသုံးကြမ်းခြင်း (သို့) လက်ဖွာခြင်းပါပဲ။ ဆိုလိုသည်မှာ လိုအပ်သည်ထက်ပိုမိုသုံးစွဲပြီး နှမျှောလိုသည့်စိတ် မရှိခြင်းဖြစ်တယ်။ ဥပမာ ဈေးဝယ်ရင် ဈေးဆစ်ရမှာကို တွန့်ဆုတ်မှု (သို့) မလုပ်ချင်မှု၊ အားနာတတ်မှု၊ သူငယ်ချင်းအပေါင်းအသင်းနဲ့ တွေ့ ပြီး ဆိုင်ထိုင်ရင် မိမိတစ်ဦးထဲ ငွေရှင်းပေးမှု၊ မလိုအပ်ပဲ သနားပြီး ရက်ရက်ရောရော ပေးကမ်းတတ်မှု (အလှူအ တန်းမှအပ)၊ ကျသင့်သည့်တန်ဖိုးထက် ဈေးပိုပေးဝယ်ယူမှု၊ မလိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းများ ဝယ်ယူမှု၊ ငွေ
ကုန်လမ်းဆို လက်မတွန့်တတ်မှု၊ ခြိုးခြံချွေတာခြင်းမရှိမှု စတဲ့ မလိုအပ်ပဲ ပိုမိုသုံးစွဲတတ်တဲ့အကျင့်ရှိနေသရွေ့ ငွေစုဖို့ခက်ခဲနေမှာအသေအချာပါပဲ။ ဒါကြောင့်ဒီလို အကျင့်ကို ဖျောက်ဖျက်ပစ်သင့်ပါတယ်။ သင့်အနေနဲ့ ဒီလိုအကျင့် မျိုးရှိပါက ငွေဘယ် လောက်ဝင်ဝင် ငွေတွေပြန်ထွက်ဖို့မခက်ပါဘူး။
အတတ်နိုင်ဆုံး ငွေ အချေးအငှား မလုပ်ပါနဲ့။
လူတိုင်း ပိုက်ဆံချေးငှား လုပ်ဖူးကြမယ်ထင်ပါတယ်။ များသောအားဖြင့် မိမိတို့နဲ့ ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်သော လူတွေနဲ့ သာ အချေးအငှားလုပ်ကြလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင်လည်း မိမိတို့အသိရဲ့ အသိ (တစ်ဆင့်ခံ) ချေးတာ လဲရှိကြတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ ချေးငှားခြင်းကို အတတ်နိုင်ဆုံး (အရေးပေါ် မဖြစ်မနေအခြေအနေများမှအပ) ချေးစေလိုပါတယ်။ ချေးငှားတဲ့ ပမာဏ ဟာလည်း မိမိထံမှ ရာနှုန်းပြည့် မချေးမိဖို့လိုပါမယ်။ ဥပမာ မိမိမှာ ငွေတစ်သောင်းရှိပါက အများဆုံး သုံးထောင် (သို့) လေးထောင် သာချေးသင့်ပါတယ်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း မိမိသုံးစွဲဖို့အတွက် ချန်ထားရမှာဖြစ်လို့ အကုန်လုံးနီးပါးချေးခဲ့လျှင် ချေးသူက မပြန်ဆပ်နိုင်သည့်အခါ မိမိလည်း အကျပ်ရိုက်တတ်ပါတယ်။
နောက်ထပ် သတိထားဖို့က မိမိတို့ နာမည် နဲ့ တစ်ဆင့်ခံ (ပွဲစား) အနေနဲ့ အကြွေး မယူမိဖို့လိုပါမယ်။ အကယ်၍ ချေးခိုင်းသူက အကြွေးပြန်မဆပ်တော့သည့်အခါ မိမိအနေနဲ့ မိမိအမည်ခံ ယူထားပေးလို့ မိမိတို့ ပြန်ဆပ်ပေးရမယ့် ကိန်းဆိုက် နေတတ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မိမိနဲ့ မသိ မတွေ့ ဖူးသော အွန်လိုင်းကနေလည်း ငွေး အချေးအငှားမလုပ်ကြဖို့လိုပါမယ်။ သိထားရမှာက မိမိအနေနဲ့ ငွေပေးချေးထားပါက ပြန်တောင်းဖို့ ဝန်မလေးပါနဲ့ မိမိငွေများကို ပေးထားလို့ အားနာရမယ့်ကိစ္စမဟုတ်ပါ။ ရက်သတ္တပတ်အချိန်ရောက်လာသည်နဲ့ သတိပေးပြီး ပြန်တောင်းဖို့လိုပါမယ်။
အထက်ပါအချက်တွေက ငွေစုဖို့ အတွက် သိထားသင့် တဲ့ နည်းလမ်းတွေဖြစ်ပါတယ်။ မိမိအနေနဲ့လည်း အခြားသော ထိရောက်တဲ့နည်းလမ်းများရှိပါကလည်း ဆက်လက် ကျင့်သုံးပါ။ ငွေရှာရတာ မလွယ်ပါ။ မိမိတို့ရဲ့ ကာယအား ဉာဏအား၊ ချွေး၊ အချိန်၊ အ
ားစိုက်ထုတ်ရတဲ့ အချက်တွေ နဲ့ ရင်းပြီးမှရလာတဲ့ အရာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် တန်ဖိုးထားသုံးစွဲကြဖို့ အရေးကြီးလှပါတယ်။ မိမိတို့အနေနဲ့ ငွေကို တယုတယနဲ့ သုံးစွဲမှလည်း ငွေက မိမိတို့ကို ခင်မင်မှာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အားလုံး ကောင်းမွန်တဲ့အနာဂတ်အတွက် ငွေများကို စနစ်တကျ စုဆောင်းကြပါလို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။
အထက်ကပြောပြခဲ့သော နည်းလမ်းလေးတွေက မခက်ခဲသလို ထင်သလောက်တော့ မလွယ်ကူပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း အရာရာကို စိတ်ကဆောင်နေမို့ စိတ်နဲ့ပဲထိန်းချုပ်ပြီး သင်တို့ရဲ့ အနာဂတ်ကိုဖန်တီးနိုင်ကြပါစေ……
လူတိုငျးက ခမြျးသာခငြျကွပါတယျ။ ကွိုးလညျးကွိုးစားကွတယျ။ ဒါပမေဲ့ လူတောျတောျမြားမြားကို မေးကွည့ျလိုကျရငျ ငါတဈနေ့ခမြျးသာရမယျလို့ပဲ ဖွကွေတယျ။ တိကတြဲ့ အဖွတေဈခုကိုမရဘူး။ တဈနေ့ကွရငျဆိုတော့ နောငျ(5)နှဈ (10)နှဈလဲ မသခြောပါဘူး။ ဒီလိုပဲ ကွိုးစားရငျးနဲ့အခြိနျတှကေုနျသှားမှာပါပဲ။ ကိုယျကတကယျအောငျမွငျကွီးပှားခမြျးသာခငြျရငျတော့ တိကတြဲ့အဖွတေဈခုရှိဖို့ လိုပါတယျ။
၁။ ကိုယျက ငှပေမာဏဘယျလောကျထိ ပိုငျဆိုငျခငြျတာလဲ ဆိုတာသိရပါမယျ။
၂။ အဲ့ဒီငှပေမာဏကို ဘယျအခြိနျမှာပိုငျဆိုငျခငြျတာလဲဆိုတာ သိရပါတယျ။
၃။ ကိုယျလိုခငြျတဲ့ငှပေဏနဲ့ အခြိနျအတိုငျးအတာကို စာအုပျထဲမှာခရြေးရပါမယျ။
၄။ ကိုယျလိုခငြျတဲ့ပမာဏနဲ့ အခြိနျကိုတှကျပွီး ပထမနှဈမှာဘယျလောကျ၊ ဒုတိယနှဈမှာဘယျလောကျဆိုပွီး နှဈအလိုကျပွနျခှဲရေးပါ။
၅။ (၁)နှဈမှာဘယျလောကျရှာရမယျဆိုတာကို သိပွီဆိုတာနဲ့ ကိုယျလကျရှိအလုပျနဲ့ဝငျငှကေ ထိုပမာဏကိုမရနိုငျဘူးဆိုရငျ ကိုယျကနောကျထကျ ထိုပမာဏကိုရနိုငျမဲ့အလုပျ ဝငျငှတှေကေိုထပျပွီး ဖနျတီးရပါမယျ။
ဒါကွောင့ျ (၅)နှဈအတှငျးမှာ အောငျမွငျခမြျးသာခငြျတယျဆိုရငျ ကိုယျလိုခငြျတဲ့ငှပေမာဏနဲ့အခြိနျကို (၁)နှဈစီ ခှဲခမြျးစိတျဖွာပွီး ခရြေးပါ။
(၁)နှဈမှာ ဘယျလောကျဝငျငှရှောရမယျဆိုတာကို သိတာနဲ့ လကျရှိ(၁)လဝငျငှကေမမှီဘူးဆိုရငျ နောကျထကျအလုပျပွောငျးဖို့နဲ့ အပိုဝငျငှရေဖို့ကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့နဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျခရြပါမယျ။မဖွဈနိုငျဘူးဆိုတာမရှိပါဘူး။ တကယျလုပျရငျ တကယျဖွဈပါတယျ။
ပိုကျဆံစုနညျးလေးတှေ ပွောပွပေးပါမယျ။ပိုကျဆံသုံးခွငျး နညျးလမျး အသှယျသှယျဆို ပိုမှနျပါလိမ့ျမယျ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပိုကျဆံက စုရတာခကျတာ သုံးတာကတြော့ လြှပျတပွကျအတှငျးမှာပငျကုနျသှားတကျတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ပိုကျဆံကိုတော့ မစုဘဲနလေို့မရပါဘူး။ သာရေး နာရေး ဘဝနောငျရေးအတှကျ မြှောျကိုးပွီး စုထားရမှာပါ။ အခုဆိုရငျတော့ သာရေးထကျ ကနြျးမာရေးအ
တှကျ မဖွဈမနစေုထားရတော့မှာပါ။ ယနေ့ခတျေကွီးမှာ မတျတပျစာကိုပဲ ရှာနိုငျဖှနေိုငျကွပါတယျ။ တုံးလုံးလှဲပွီးနရေမယ့ျအခါ ဆေးကုဖို့ ငှကေို မရှာနိုငျကွသေးပါဘူး။ ဒါကွောင့ျ ဝငျငှေ အနညျးအမြားကနပေဲ အသကျဆကျဖို့ ငှစေုကို စုရမှာပါ။ ဘယျလိုတှစေုကွမလဲ ။
တဈခြို့ကတြော့ ငှဝေငျစရာမွငျနရေငျ ကိုယ့ျမှာရှိတဲ့ ပိုကျဆံကို ကွိုသုံးလေ့ရှိပါတယျ။ ဒါဟာ မကောငျးသော နညျးလမျးလို့ဆိုခငြျပါတယျ။ တကယျတမျး ရမယ့ျငှဝေငျလာတဲ့အခါလညျး ထပျသုံးမိတကျကွပါတယျ။ အဲတော့ ကိုယ့ျမှာရှိတဲ့ ငှလေညျးကုနျ ဝငျလာတဲ့ ငှလေညျး ထပျကုနျဖွဈတကျပါတယျ။ တဈနှဈအတှငျး ပိုကျဆံ မြားမြားစားစား စုမိစမေယ့ျ နညျးလမျးတှနေဲ့ ငှစေုလို့ရမယ့ျနညျးလေးတှေ ပွောပွပေးလိုကျပါတယျ။
တဈဆင့ျခငြျးစုနညျး…
အခု ဒီနညျးလမျးကတော့ သီတငျးပတျတဈပတျခငြျးစီ ပိုကျဆံစုရမှာ ဖွဈပါတယျ။ တဈနှဈကို သီတငျးပတျ ၅၂ ပတျရှိတော့ ၅၂ ခါ စုရမှာပေါ့။ ပထမဆုံး စစုတဲ့အပတျမှာ ၅၀၀ ဒါမှမဟုတျ ၁၀၀၀ နဲ့ စတငျနိုငျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ တဈပတျထကျတဈပတျ ဆတိုးစုသှားရမှာဖွဈပါတယျ။ ပထမဆုံး အပတျမှာ ၁၀၀၀ စုရငျ နောကျတဈပတျ ၂၀၀၀၊ နောကျတဈပတျကြ ၃၀၀၀ …..အစရှိသလို ဆတိုး တိုးသှားရမှာပါ။ တဈနှဈကုနျတာနဲ့ ၁၃၇၈၀၀၀ စုမိမှာဖွဈပါတယျ။ ဒီနညျးလမျးကတော့ ပိုကျဆံမသုံးဘဲ ပုံမှနျစုသှားမှ အဆငျပွမှောပါ။ တကယျလို့ အပတျတိုငျး ပိုကျဆံမစုနိုငျဘူးဆိုရငျလညျး စုမယ့ျပိုကျဆံ ပမာဏကို တိုးပွီးလတိုငျး စုသှားတာမြိုး လုပျနိုငျပါတယျ။
သုံးတဲ့ပိုကျဆံရဲ့ ရာခိုငျနှုနျးအလိုကျ ပွနျစုတာ
ဒီနညျးလမျးကတော့ ပိုကျဆံ စုမိစရေုံတငျမကဘဲ ကိုယ့ျရဲ့အသုံးစရိတျ ဘယျလောကျရှိလဲဆိုတဲ့အခကြျကိုပါ တိတိကကြြ သိစနေိုငျမှာဖွဈပါတယျ။ ဘယျလိုလုပျရမလဲဆိုတော့ ကိုယျဝယျယူမယ့ျပစ်စညျးတဈခုခု ဒါမှမဟုတျ ကိုယ့ျစားမယ့ျ စားစရာတဈခုခုရဲ့ ၁၀ ပုံ၊ ၁ ပုံ(၁၀ ရာခိုငျနှုနျး)ကို စုထားဖို့ပါပဲ။ ဥပမာ ၃၀၀၀၀ တနျ လကျဆှဲအိတျတဈလုံး ဝယျပွီဆိုတာနဲ့ ၃၀၀၀၀ ရဲ့ ၁၀ ပုံ၊ ၁ ပုံဖွဈတဲ့ ငှေ ၃၀၀၀ စုဖို့ပါပဲ။
အဲဒီနညျးလမျးအရ တဈလကို တဈသိနျး သုံးတယျဆိုရငျ တဈနှဈကို ၁၂၀၀၀၀ စုမိမှာပါ။ တကယျလို့ စုမိတဲ့ငှကေနညျးတယျလို့ ထငျရငျတော့ ပိုကျဆံစုတဲ့ ရာခိုငျနှုနျးကို ၂၀ ရာခိုငျနှုနျး၊ ၃၀ ရာခိုငျနှုနျး တိုးတာမြိုး လုပျနိုငျပါတယျ။ ဥပမာ ၃၀၀၀၀ တနျ လကျဆှဲအိတျ ဝယျမယျဆိုရငျ ၆၀၀၀(၂၀ ရာခိုငျနှုနျး)၊ ၉၀၀၀(၃၀ ရာခိုငျနှုနျး) စုနိုငျပါတယျ။ ဒါဆိုရငျတော့ ပိုကျဆံ ပိုစုမိမှာပါ။ Credit Card ရှိ
သူတှကေတော့ ဘဏျနဲ့ ခြိတျဆကျပွီးသုံးတဲ့ပိုကျဆံရဲ့ရာခိုငျနှုနျးကို အလှယျတကူ စုနိုငျမှာဖွဈပါတယျ။ ဒါကတော့ အနောကျနိုငျငံတှမှောပဲ ပိုတှယျကယြျသေးတဲ့ ပုံစံတဈရပျဖွဈပါတယျ။
မကောငျးတဲ့အကငြ့ျအလိုကျ ပိုကျဆံစုမယျ
ခေါငျးစဉျဖတျလိုကျရငျ နညျးနညျးရှုပျသှားနိုငျပါတယျ။ တကယျတော့ မကောငျးတဲ့အကငြ့ျ မြားလလေေ ပိုကျဆံစုမိလလေေ ဖွဈအောငျ (ကိုယ့ျစိတျကိုယျထိနျး) လုပျတဲ့နညျးလမျးပါပဲ။ တကယျလို့ သငျက အလုပျအမွဲနောကျကတြတျတယျ၊ ဒါမှမဟုတျ အိပျယာထတာ အမွဲနောကျကတြယျဆိုရငျ အဲဒီဖွဈရပျ တဈခုခငြျးစီအတှကျ ပိုကျဆံစုရမှာပါ။
တဈခါ အိပျယာထနောကျကရြငျ ၁၀၀၀ ဒါမှမဟုတျ ၂၀၀၀၊ ၃၀၀၀ စုရမှာပါ။ စစခငြျးမှာ ပိုကျဆံနညျးနညျးနဲ့ စစုလို့ ရပမေယ့ျ နောကျပိုငျးမှာ စုတဲ့ပိုကျဆံပမာဏကို မလြှော့မိဖို့တော့ လိုပါတယျ။ အခုနညျးလမျးအရ မကောငျးတဲ့အကငြ့ျတှကေို သတိပွုမိပွီးသား ဖွဈသှားသလို မကောငျးတဲ့ အကငြ့ျတှေ မပွငျနိုငျသေးခငျ ပိုကျဆံစုမိပွီးသားလညျး ဖွဈသှားမှာပါ။ အလုပျနောကျကတြိုငျး ပိုကျဆံ ၁၀၀၀ စုမယျဆိုရငျ တဈနှဈအတှငျး အလုပျနောကျကတြဲ့အကွိမျ (၅၀)ရှိမယျဆိုရငျ ၅၀၀၀၀ စုမိပွီးသား ဖွဈသှားမှာပါ.
လူတိုငျးပိုကျဆံ စုခငြျကွပါတယျ။ လကျတှေ့ဖွဈလာဖို့ ခကျခဲပါတယျ။ တောျတောျမြားမြားက ပစ်စညျး အသဈအဆနျးလေးတှေ ဒီဇိုငျးအသဈအဆနျးလေးတှေ ပေါျပွီဆိုရငျ အပွိုငျအဆိုငျဝယျခငြျကွတာ သဘာဝပါ။ ပိုကျဆံ စုမယျစုမယျဆိုတာလညျး အပွောပဲရှိလကျတှေ့က အကောငျအထညျ ဖောျဖို့ ခဲယဉျးတကျပါတယျ။ နောကျဖောျပွပေးမယ့ျနညျးလမျးကတော့ ဈေးဝယျတာကနေ စုမိမယ့ျနညျးလေးတှပေါပဲ။
နညျးလမျး (၁)
အရာအားလုံးကို ရေးခပြါ။ သငျဈေးဆိုငျမသှားခငျမှာ သငျလိုအပျတဲ့ အရာတှအေားလုံးကို စာရငျးခရြေးပါ။ ဈေးဆိုငျ မသှားခငျဝဝလငျလငျ အစားစားသှားပါ။ ဗိုကျဆာနတေဲ့ အခြိနျမှာမုန့ျတှကေို ပိုဝယျတတျလို့ပါ။
နညျးလမျး (၂)
မိမိကိုယျတိုငျပွုလုပျပါ။ ဈေးကွီးကွီး ကောျဖီတှမေုန့ျတှကေို ဆိုငျမှာဝယျစားမယ့ျအစား ကိုယျကိုယျတိုငျ ဖနျတီးကွည့ျပါ။ ဒါကလညျး အဆငျပွစေမေယ့ျနညျးလမျးလို့ထငျပါတယျ။ ပငြျးတကျတဲ့သူတှေ အတှကျတော့ အသုံးမဝငျလောကျပါဘူးနောျ။ ဒါပမေယ့ျမယ့ျ သငျကိုယျတိုငျစမျးကွည့ျပါဦး။
နညျးလမျး (၃)
ငှသေားအသုံးပွုပါ။ ATM Card တှဆေောငျသှားမယ့ျအစား ငှသေားကို လိုအပျသလောကျပဲ ထည့ျသှားပါ။
နညျးလမျး (၄)
မကွာခဏညစာအပွငျထှကျစားခွငျးကို ရပျတန့ျလိုကျပါ။ ရုံးကပွနျတိုငျး ညစာ အပွငျထှကျစားခွငျးဟာ ကုနျကစြရိတျအငျမတနျမြားစပေါတယျ။ တဈလမှာ လစာထုတျတဲ့ရကျ တဈရကျလောကျသာ အပွငျထှကျစားခွငျး ပွုလုပျသင့ျပါတယျ။
နညျးလမျး (၅)
နေ့လညျစာ ထမငျးဘူးထည့ျပါ။ နေ့လညျစာကို နေ့တိုငျးအပွငျဝယျစားခွငျးဟာ သင့ျကို ကုနျကစြရိတျ မြားစပေါတယျ။ ဒါ့ကွောင့ျနေ့လညျစာ ထမငျးဘူးထည့ျ သှားသင့ျပါတယျ။
နညျးလမျး (၆)
သုံးရကျတာ စညျးကမျးကို လိုကျနာပါ။ တဈခုခုဝယျခငြျစိတျ ပေါကျလာရငျ ပစ်စညျးမဝယျခငျ သုံးရကျလောကျစောင့ျပါ။ သုံးရကျကွာသှားတာတောငျမှ ဝယျခငြျသေးတယျဆိုရငျတော့ ဝယျလိုကျပါ။ စိတျရှညျရပါမယျနောျ။
နညျးလမျး (၇)
ပိုကျဆံစုရတဲ့ ရညျရှယျခကြျထားရှိပါ။ ကားဝယျဖို့အိမျဝယျဖို့ အစရှိသဖွင့ျ ရညျမှနျးခကြျ တဈခုခုထားရှိပါ။ ရညျမှနျးထားတဲ့ ပစ်စညျးလေးကိုဝယျနိုငျတဲ့နေ့မှာ အပြောျရှှငျဆုံး ဖွဈမှာပါ။ ဒီအခကြျလေးကို လိုကျနာပွီး ပိုကျဆံလေးတှကေို မြားမြားစုနိုငျပါစေ။
လိုအပျမည့ျ အရာမြားအတှကျဝယျ၊ မလိုအပျမည့ျအရာမြားအတှကျစု
လိုအပျမည့ျအရာမြား ကိုဆိုလိုသညျမှာ မဖွဈမနေ ကုနျကမြည့ျအရာမြားကို ဆိုလိုခွငျး ဖွဈတယျ။ ဥပမာ ဝနျထမျးတဈယောကျဆိုပါစို့၊ သူ့အတှကျ ပုံမှနျကုနျကမြည့ျအရာ တှကေ တော့ စားစရိတျ၊ အိမျငှားစရိတျ၊ ရေးခ၊ မီးခ၊ သှားလာရေးအတှကျ ကားခ (ယာဉျခ) နဲ့ ဆကျသှယျရေး ကုနျကစြရိတျ(ဖုနျးခ၊အငျတာနကျခ)တှဖွေဈတယျ။ ဒီတော့ မိမိရတဲ့ လစာထဲမှ ထိုအသုံးစရိတျကိုတော့ မဖွဈမနသေုံးရမှာဖွဈလို့ ကနြျတဲ့ အပိုအလြှံကို တော့ အိတျထဲ စုမိဖို့လိုပါမယျ။ အပိုအလြှံငှတှေကေို မလိုအပျတဲ့အရာ၊ မဝယျဘဲ နလေိုရတဲ့ ပစ်စညျးမြား အတှကျ မသုံးလိုကျမိဖို့လိုပါမယျ။ အရေးပေါျ ငှလေိုနသေည့ျ အခြိနျမြားမှအပ မလိုအပျတဲ့အရာတှအေတှကျ ငှေ အကုနျမခံပါနဲ့။
၂၀ ရာခိုငျနှုနျး စညျးမဉြျး
ဆရာတှသေငျပေးခဲ့တဲ့ နညျးလေးကိုမြှဝခေငြျပါတယျ။ အဲ့တာက ဝငျငှေ (၁၀၀)ကပြျ ရှိရငျ ထို ဝငျငှေ အကုနျလုံးကို မသုံးမိဖို့လိုပွီး ၂၀% (၂၀)ကပြျ ကိုတော့ မိမိထံတှငျ ခနြျထားဖို့လိုပါမယျ။ ငှစေုဖို့အခကျအခဲဖွဈနသေူမြားမှာတှေ့ရတဲ့အလေ့အထကတော့ ဝငျငှေ နဲ့ထှကျငှေ မမြှခွငျး ပွူနာဖွဈတယျ။ ဥပမာ ငှကေပြျ (၁၀၀၀) ဝငျလြှငျ ထိုပမာဏထကျ ကြောျလှနျသုံးစှဲခွငျးမှ ရပျတန့ျဖို့လိုတယျ။ မဟုတျပါက မိမိဝငျငှထေကျ ပိုသုံးမိရငျ အကွှေး တငျဖို့ကိနျးဆိုကျပါမယျ။ ဒါကွောင့ျ အနညျးဆုံး ၂၀% ကိုတော့ ခနြျထား ဖို့မမေ့ပါနဲ့။ ဖွဈနိုငျပါက မိမိရဲ့ တဈနေ့တာပုံမှနျအသုံးစရိတျထကျကြောျလှနျ သုံးစှဲခွငျး မှဆောငျ ကဉြျဖို့လိုပါမယျ။ ဒီလိုနညျးနဲ့ကငြ့ျသုံး ပါက လုံးဝပိုကျဆံ ကနြျနနေိုငျမှာဖွဈတယျ။
ငှသေုံးစှဲနိုငျသူတှနေဲ့ အပွိုငျမလိုကျပါနဲ့
ခတျေကာလ အရ နာမညျကွီး အမှတျတံဆိပျတှေ၊ ကုနျပစ်စညျးအသဈတှေ၊ ဈေးကွီးပေး ဝယျရတဲ့ပစ်စညျးတှေ အပွိုငျအ ဆိုငျဝယျနကွေတာကို တှေ့နိုငျပါတယျ။ ငှကွေေး ပွည့ျစုံတဲ့ အသိုငျးအဝိုငျး အတှကျ ဈေးကွီး အမှတျတံဆိပျတှေ အသဈထှကျလာတိုငျး လကျမနှေးပဲ ဝယျနိုငျကွတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အလညျအလတျ နဲ့အောကျခွလေူတနျးစား မြားအတှကျ ထိုသို့သော ပစ်စညျးတှကေို ဝယျဖို့ အခြေးအငှားလုပျကွရ၊ ပိုကျဆံကွိုစု ထားရနဲ့ လိုအပျတဲ့အသုံးစရိတျထကျ လိုခငြျတဲ့အသုံးစရိတျက ပိုနရော ယူထား တာကို
တှေ့နိုငျပါ တယျ။ ဈေးကွီးသုံးနိုငျမှ လူရာဝငျမယျ၊ လူအထငျကွီးမယျ လို့ မထငျသင့ျပါ။ တကယျတော့ မိမိရဲ့အခွအေနကေို နားလညျပွီး ထိုဈေးကွီး တဲ့ပစ်စညျးတှအေပေါျမှာ အထငျကွီးခံရဖို့အတှကျတဈခုနဲ့ ပိုကျဆံကိုပုံအောမသုံး သင့ျပါဘူး။ ကိုယ့ျကိုယျကို တငျးတိမျရောင့ျရဲဖို့ လိုပါမယျ။ အတတျနိုငျဆုံး အကွှေး မထားဖို့လိုအပျပါမယျ။
ဝငျငှထှေကျငှေ စာရငျး ကငြ့ျသုံးပါ။
ပိုကျဆံစုဖို့ အခကျအခဲဖွဈရတဲ့အကွောငျးအရငျးတဈခုကတော့ မိမိရဲ့ ဝငျငှေ ထှကျငှေ စာရငျးကိုလုပျဖို့မေ့တတျကွခွငျးပဲဖွဈတယျ။ ထိုသို့သော စားရငျလုပျတတျတဲ့ အကငြ့ျ လုပျထားပါက တဈနေ့တာ ဘယျလောကျကုနျကသြှားလဲ ဘယျလောကျ ထပျသုံးသင့ျ ထပျလြှော့သင့ျ သလဲဆို တာကို သိပွီး အထိနျးအကှပျ ဖွင့ျလုပျနိုငျမှာ ဖွဈတယျ။ မြားသောအားဖွင့ျ လူအတောျမြားမြားက မိမိတို့ သုံးနကြေ ငှပေမာဏကို အကွမျး ပွငျးသိထားပမေယ့ျ တဈခြို့သော ရကျတှေ၊ လတှမှော ပုံမှနျထကျ အသုံး ပိုသှားနိုငျတယျ ဒါကွောင့ျ ငှအေဝငျအထှကျစာရငျးကို စာရငျးပွုစုထားခွငျးဖွင့ျ မိမိအနနေဲ့ လာမယ့ျ ရကျတှေ၊လတှမှော ငှကေို ဆငျဆငျခွငျခွငျ သုံးစှဲနိုငျပါမယျ။ ဒါ့အပွငျမိမိအနနေဲ့ ဈေးဝယျတိုငျး အသုံးစရိတျစာရငျးကို ကွိုတငျဆှဲထားခွငျးဖွင့ျ မည့ျမြှသာသုံးမညျ မညျမြှသာ ဝယျခွမျးမည့ျစတဲ့ အခြိနျအဆ လေးနဲ့ ကငြ့ျသားရစမှောဖွဈတယျ။
လကျမဖှာပါနဲ့။
ငှမေစုဖွဈတဲ့ အကွောငျးအရငျးရဲ့ နောကျကှယျမှာတော့ အသုံးကွမျးခွငျး (သို့) လကျဖှာခွငျးပါပဲ။ ဆိုလိုသညျမှာ လိုအပျသညျထကျပိုမိုသုံးစှဲပွီး နှမြှောလိုသည့ျစိတျ မရှိခွငျးဖွဈတယျ။ ဥပမာ ဈေးဝယျရငျ ဈေးဆဈရမှာကို တှန့ျဆုတျမှု (သို့) မလုပျခငြျမှု၊ အားနာတတျမှု၊ သူငယျခငြျးအပေါငျးအသငျးနဲ့ တှေ့ ပွီး ဆိုငျထိုငျရငျ မိမိတဈဦးထဲ ငှရှေငျးပေးမှု၊ မလိုအပျပဲ သနားပွီး ရကျရကျရောရော ပေးကမျးတတျမှု (အလှူအ တနျးမှအပ)၊ ကသြင့ျသည့ျတနျဖိုးထကျ ဈေးပိုပေးဝယျယူမှု၊ မလိုအပျတဲ့ ပစ်စညျးမြား ဝယျယူမှု၊ ငှကေုနျလမျးဆို လကျမတှန့ျတတျမှု၊ ခွိုးခွံခြှတောခွငျးမရှိမှု စတဲ့ မလိုအပျပဲ ပိုမိုသုံးစှဲတတျတဲ့အကငြ့ျရှိနသေရှေ့ ငှစေုဖို့ခကျခဲနမှောအသအေခြာပါပဲ။ ဒါကွောင့ျဒီလို အကငြ့ျကို ဖြောကျဖကြျပဈသင့ျပါတယျ။ သင့ျအနနေဲ့ ဒီလိုအကငြ့ျ မြိုးရှိပါက ငှဘေယျ လောကျဝငျဝငျ ငှတှေပွေနျထှကျဖို့မခကျပါဘူး။
အတတျနိုငျဆုံး ငှေ အခြေးအငှား မလုပျပါနဲ့။
လူတိုငျး ပိုကျဆံခြေးငှား လုပျဖူးကွမယျထငျပါတယျ။ မြားသောအားဖွင့ျ မိမိတို့နဲ့ ရငျးနှီးကြှမျးဝငျသော လူတှနေဲ့ သာ အခြေးအငှားလုပျကွလေ့ရှိပါတယျ။ ဒါ့အပွငျလညျး မိမိတို့အသိရဲ့ အသိ (တဈဆင့ျခံ) ခြေးတာ လဲရှိကွတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ ခြေးငှားခွငျးကို အတတျနိုငျဆုံး (အရေးပေါျ မဖွဈမနအေခွအေနမြေားမှအပ) ခြေးစလေိုပါတယျ။ ခြေးငှားတဲ့ ပမာဏ ဟာလညျး မိမိထံမှ ရာနှုနျးပွည့ျ
မခြေးမိဖို့လိုပါမယျ။ ဥပမာ မိမိမှာ ငှတေဈသောငျးရှိပါက အမြားဆုံး သုံးထောငျ (သို့) လေးထောငျ သာခြေးသင့ျပါတယျ။ တဈဖကျတှငျလညျး မိမိသုံးစှဲဖို့အတှကျ ခနြျထားရမှာဖွဈလို့ အကုနျလုံးနီးပါးခြေးခဲ့လြှငျ ခြေးသူက မပွနျဆပျနိုငျသည့ျအခါ မိမိလညျး အကပြျရိုကျတတျပါတယျ။
နောကျထပျ သတိထားဖို့က မိမိတို့ နာမညျ နဲ့ တဈဆင့ျခံ (ပှဲစား) အနနေဲ့ အကွှေး မယူမိဖို့လိုပါမယျ။ အကယျ၍ ခြေးခိုငျးသူက အကွှေးပွနျမဆပျတော့သည့ျအခါ မိမိအနနေဲ့ မိမိအမညျခံ ယူထားပေးလို့ မိမိတို့ ပွနျဆပျပေးရမယ့ျ ကိနျးဆိုကျ နတေတျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ မိမိနဲ့ မသိ မတှေ့ ဖူးသော အှနျလိုငျးကနလေညျး ငှေး အခြေးအငှားမလုပျကွဖို့လိုပါမယျ။ သိထားရမှာက မိမိအနနေဲ့ ငှပေေးခြေးထားပါက ပွနျတောငျးဖို့ ဝနျမလေးပါနဲ့ မိမိငှမြေားကို ပေးထားလို့ အားနာရမယ့ျကိစ်စမဟုတျပါ။ ရကျသတ်တပတျအခြိနျရောကျလာသညျနဲ့ သတိပေးပွီး ပွနျတောငျးဖို့လိုပါမယျ။
အထကျပါအခကြျတှကေ ငှစေုဖို့ အတှကျ သိထားသင့ျ တဲ့ နညျးလမျးတှဖွေဈပါတယျ။ မိမိအနနေဲ့လညျး အခွားသော ထိရောကျတဲ့နညျးလမျးမြားရှိပါကလညျး ဆကျလကျ ကငြ့ျသုံးပါ။ ငှရှောရတာ မလှယျပါ။ မိမိတို့ရဲ့ ကာယအား ဉာဏအား၊ ခြှေး၊ အခြိနျ၊ အားစိုကျ
ထုတျရတဲ့ အခကြျတှေ နဲ့ ရငျးပွီးမှရလာတဲ့ အရာဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျ တနျဖိုးထားသုံးစှဲကွဖို့ အရေးကွီးလှပါတယျ။ မိမိတို့အနနေဲ့ ငှကေို တယုတယနဲ့ သုံးစှဲမှလညျး ငှကေ မိမိတို့ကို ခငျမငျမှာဖွဈတယျ။ ဒါကွောင့ျ အားလုံး ကောငျးမှနျတဲ့အနာဂတျအတှကျ ငှမြေားကို စနဈတကြ စုဆောငျးကွပါလို့ တိုကျတှနျးခငြျပါတယျ။
အထကျကပွောပွခဲ့သော နညျးလမျးလေးတှကေ မခကျခဲသလို ထငျသလောကျတော့ မလှယျကူပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျလညျး အရာရာကို စိတျကဆောငျနမေို့ စိတျနဲ့ပဲထိနျးခြုပျပွီး သငျတို့ရဲ့ အနာဂတျကိုဖနျတီးနိုငျကွပါစေ……
